تصور کنید یک ورق کاغذ بی‌جان، باران می‌خورد، نرم می‌شود، در دستانی هنرمند شکل می‌گیرد و ناگهان جان می‌گیرد. چیزی که روزی شاید تنها یک برگه‌ی دورریختنی بود، حالا به اثری جاودانه تبدیل شده است. این، همان جادوی پاپیه ماشه است؛ هنری که از دل تاریخ عبور کرده، قرن‌ها رازها و داستان‌ها را در خود نگه داشته و همچنان زنده و پررمزوراز باقی مانده است.
همه‌چیز از چین آغاز شد؛ همان‌جا که اولین برگ‌های کاغذ ساخته شدند. اما چینی‌ها فراتر از نوشتن رفتند؛ آن‌ها دریافتند که کاغذ، وقتی خیس شود، به ماده‌ای انعطاف‌پذیر تبدیل می‌شود. وقتی آن را با نشاسته یا چسب ترکیب می‌کردند، سخت و محکم می‌شد. این کشف ساده، زمینه‌ساز تولد پاپیه ماشه شد.
چینی‌ها با این تکنیک ماسک‌های آیینی، مجسمه‌های تزئینی و حتی زره‌های سبک جنگی ساختند؛ زره‌هایی که در عین سبکی، مقاوم بودند و با لاک‌های محافظ پوشانده می‌شدند. این هنر، همراه با کاروان‌های جاده‌ی ابریشم به سراسر دنیا سفر کرد؛ درست مانند رازی که در گوش جهان زمزمه می‌شد.
وقتی پاپیه ماشه به ایران رسید، روح هنر ایرانی در آن دمیده شد. دیگر فقط یک تکنیک نبود؛ بلکه بستری شد برای نقاشی‌های مینیاتوری، تذهیب‌های درخشان و لاک‌های جادویی.
در دوران صفویه و قاجار، استادکاران ایرانی این تکنیک را با دقتی حیرت‌انگیز به کار گرفتند. آن‌ها از خمیر کاغذ، قلمدان‌های زیبا، جلدهای نفیس قرآن، جعبه‌های لاکی و آینه‌های تزئینی خلق کردند. هرکدام از این آثار، قصه‌ای داشت؛ قصه‌ی دستانی که ساعت‌ها روی آن کار کرده بودند، رنگ‌هایی که با عشق ترکیب شده بودند و رازهایی که لابه‌لای طرح‌های ظریفش پنهان بود.
پاپیه ماشه در قرن ۱۷، از طریق ایران و خاورمیانه به اروپا رسید. اما اروپایی‌ها نگاه متفاوتی به آن داشتند. این ماده‌ی سبک و مقاوم، به‌سرعت جایگزین چوب و گچ شد و به درون کاخ‌های اشرافی راه یافت.
در انگلستان و فرانسه، مجسمه‌های دکوراتیو، قاب‌های زینتی، مبلمان و حتی وسایل خانگی از پاپیه ماشه ساخته شدند. چیزی که روزی فقط برای هنرمندان بود، حالا در دست صنعتگران قرار گرفته بود. انقلاب صنعتی، این هنر را وارد کارخانه‌ها کرد و تولید انبوه آن آغاز شد.
اما هر طلوعی، غروبی دارد. با ظهور پلاستیک و فایبرگلاس، پاپیه ماشه به‌تدریج به دست فراموشی سپرده شد. مردم دیگر نیازی به خمیر کاغذی نداشتند؛ مواد جدید، ارزان‌تر و بادوام‌تر بودند. استادکارانی که روزگاری با عشق، قلمدان‌ها را لاک‌کاری می‌کردند، کم‌کم کارگاه‌هایشان را تعطیل کردند. پاپیه ماشه، هنری که روزی تاجران آن را با افتخار به سرزمین‌های دیگر می‌بردند، در سایه‌ی مدرنیته رنگ باخت.
اما هنر، هیچ‌گاه نمی‌میرد. شاید گاهی سکوت کند، اما همیشه راهی برای بازگشت پیدا می‌کند. در قرن ۲۱، با موج جدید علاقه به هنرهای پایدار و محیط‌زیست‌دوست، پاپیه ماشه از نو زنده شد.
پاپیه ماشه؛ هنری که از میان قرن‌ها عبور کرده است
این هنر، شاهد گذر امپراتوری‌ها، ظهور و سقوط تمدن‌ها و تغییر نسل‌ها بوده است. اما هنوز هم زنده است. هنوز هم هنرمندانی هستند که با دستانشان به کاغذ جان می‌بخشند، آن را به شکل‌های جدید درمی‌آورند و داستان‌های تازه‌ای با آن روایت می‌کنند.
شاید روزی که یک تکه کاغذ بی‌ارزش را در دستان خود می‌گیرید، وقت آن باشد که ببینید درونش چه رازهایی نهفته است. شاید بتوانید با خلاقیت و عشق، آن را به چیزی تبدیل کنید که قرن‌ها بعد، داستانش را برای نسل‌های آینده بازگو کند…
این همان جادوی پاپیه ماشه است؛ چیزی که هیچ‌گاه نمی‌میرد.
رنگ در پاپیه ماشه: راهنمای کامل رنگ‌آمیزی مجسمه‌های پاپیه ماشه
روش‌های ترمیم ترک‌های پاپیه ماشه
روش‌های قدیمی پیشگیری از ترک خوردن پاپیه ماشه
فنس فلزی استیل
فنس فلزی ضخیم
فنس فلزی نازک
آيا برای ساختن يک وسيله‌ی چوبی و يا يک حجم بزرگ هميشه نياز است تا دوباره درختی را ببريم و نابود كنيم؟! ما در کنار شما یاد می‌گیریم چطور چوب‌های كوچک و مقواهای بازيافتی از چوب را دوباره به آن درخت برگردانیم.
© تمامی حقوق سایت برای شبنم آطاهریان محفوظ است. طراحی سایت در دیجیتال مارکتینگ زایت
